ULICA ŚWIDNICKA 3
Otrzymaliśmy niedawno smutną wiadomość, że w czerwcu tego roku, w wieku 90 lat, zmarł pan Hans Jörg Moka, jeden z ostatnich żyjących mieszkańców przedwojennych Kątów. Mieszkał tu do 13 roku życia przy ulicy Świdnickiej 7, zatem dzisiejsza opowieść przeniesie nas pod ten adres.
Nieduża, ale bardzo zgrabna kamieniczka w odcieniach zieleni, zbudowana została najpewniej na przełomie wieków. Obecny adres to Świdnicka 3 – jest to wynik powojennych wyburzeń dwóch kamienic oraz imponującego hotelu i postawieniu w tym miejscu wielkiego bloku, o czym będzie mowa w następnych częściach cyklu.
Kamienica, jak wtedy było przyjęte, składała się z kilku mieszkań na wynajem i lokalu usługowego na parterze. Tuż przed wojną zamieszkiwały ją rodziny robotnicze Klugerów i Maiwaldów oraz pracownika handlowego Waltera Förstera. Najwięcej jednak wiemy o rodzinie Moka.
Głową rodziny był Gustav Moka, który prowadził tu warsztat szewski i sklep przynajmniej od 1911 roku. Razem z żoną Otylią ( na zdjęciu widać, jaka jest drobniutka, delikatna, sama wygląda jak dziecko) mieli przynajmniej dwójkę potomstwa: córkę Elizabeth i syna Herberta. Otylia wyszła za mąż za Gustava Karla Mokę 27 sierpnia 1900 r. Zmarła w 1944 r., w wieku 67 lat. Co ciekawe, miała 15 rodzeństwa. Szewców wówczas w Kątach nie brakowało, było ich co najmniej dziewięciu, ale wyroby firmy Moka cieszyły się wielkim powodzeniem. W warsztacie, co wynika ze zdjęć, pracowały głównie kobiety. Nie brakowało też młodocianych, a wręcz kilkuletnich pomocników i czeladników.
27.01.1945 r. Herbertowi, wówczas 41-letniemu członkowi Volkssturmu, udaje się jednym z ostatnich transportów wysłać w głąb Rzeszy swoją rodzinę -żonę Änne i trójkę dzieci: córki 5-letnią Renate i 3-letnią Bärbel oraz nastoletniego Hans-Jörga. Nowy dom znaleźli w Saalfeld/Saale w Turyngii, gdzie rodzina kontynuowała tradycje szewskie, produkując i sprzedając do dziś specjalistyczne obuwie ortopedyczne. W 2019 roku reprezentanci czterech pokoleń rodziny odwiedzili Kąty, a wynikiem tejże wizyty jest godzinny film „Heimatwelten”, dostępny na kanale youtube w języku niemieckim. Serdecznie polecamy obejrzenie tego filmu, nawet bez znajomości języka wiele można dowiedzieć się zarówno o samym domu, jak i życiu w przedwojennym Kanth oraz o dalszych losach rodziny.
https://www.youtube.com/watch?v=eKwDhVjeoMs&t=512s
Po wojnie w lokalu na parterze nadal działał sklep obuwniczy. Jednakże szybko został przejęty przez gminę i zaadaptowany na jakże wówczas potrzebne mieszkanie. Taką funkcję pełnił aż do 2014, od tego czasu mieści się tam lokal firmy Kolor- Trend.
